GASCON : un contracte de progrès inedit a Samas
Aqueth dimars 27 de mai, Antton Curutcharry, Vicepresident en carga de la cultura e de las politicas lingüisticas e Yves Pons, maire de Samas qu'an presentat las avançadas màgers entà la lenga gascona a nòste.
La 6au edicion de l'aperet a projèctes « De Cap tau Monde ! » que consacra 25 000 euros au sostien de las iniciativas privadas qui favorizan la transmission e la difusion de l'occitan gascon. Los premiats, seleccionats, que benefician d'un acompanhament ahortit de la Comunautat País Basco. L'associacion Clarenza que va recéber un sostien entà promòver la lenga gascona au parat de tres temps hòrts organizats a La Bastida de Clarença : Primaderan, La Guinguette la Joyeuse e Larrazkenean. Alexis Benoit-Colain, responsable de las relacions publicas de l'associacion, qu'èra present pendent la conferéncia de premsa.
Ahortiment de l'auhèrta educativa
La rentrada 2025 que veirà l'obertura d'ua seccion « gascon ahortit » a l'escòla publica de Samas e Hastings (RPI), saludada com ua estapa importanta entà la transmission a las generacions joenas. Tres òras d'ensenhament non lingüistic que seràn atau dispensadas en gascon. Qu'es la segonda iniciativa deu genre après Bidaishe on 36 mainatges benefician de 12 òras de cors en occitan gascon per setmana, de la seccion petita au CM2. 63 collegians qu'an tanben causit l'opcion occitan au Collègi de Bidaishe augan. Un projècte similar que poiré viéner a la lutz a l'escòla publica de Came a la rentrada qui arriba o en 2026.
Accions en favor de las comunas
Un contracte de progrès inedit qu'estó signat dab la comuna de Samas, qui permet la formacion d'un agent comunau a l'occitan gascon despuish genèr de 2025, entà integrar la lenga dens los servicis municipaus. Aqueth dispositiu que s'inscriu dens ua politica de proximitat e de supòrt dirècte a las comunas.
Mediacion culturau e joenessa
La Comunautat País Basco que desvolòpa la mediacion au près deus joens, sustot per un projècte d'Educacion Artistica e Culturau entà l'annada escolara 2025-2026 a Bidaishe, e lo sostien a la creacion artistica en occitan gascon, com l'adaptacion de l'espectacle « Cosina’m ua istòria » en 2024.
Talhèrs de sensibilizacion e valorizacion toristica
Despuish aost de 2023, talhèrs d'iniciacion au gascon que son organizats dens las comunas, en associacion dab lo CFPÒC. D'un aute costat, sheis caminaments Tèrra Aventura e l'Escape Game deu Castèth Gramont de Bidaishe que son d'ara enlà disponibles en occitan gascon, çò qu’ahorteish la visibilitat de la lenga dens l'auhèrta toristica locau.
Sostien de la populacion
Uei, ne's compta pas mei que 6 000 locutors sus las 15 comunas deu Baish Ador, e 8 400 personas qui comprenen lo gascon. Aquera chifra qu'es en baisha constanta, soslinhant l'urgéncia d'accions entà la revitalizacion de la lenga. Maugrat la diminucion deu nombre de locutors, 77 % de la populacion que's declara favorabla a iniciativas publicas entà mantiéner e desvolopar la cultura e la lenga occitana. Aquò que muisha ua presa de consciéncia collectiva de la valor d'aqueth patrimòni.
